Рауф Парфи, Муҳаммад Солиҳ¸ Дадахон Ҳасан, Усмон Азимов, Хуршид Даврон, Аҳмад Аъзам, Абдураҳим Пўлатов, Қаҳрамон Ғуломов, Ғуломқодир Турсунов, Зоҳир Аълам, Фахриддин Худойқуловлар Ўзбекистон “Бирлик” халқ ҳаракати ташкилотчилари сифатида кўрилади.

Ўзбек мухолифати лидери Муҳаммад Солиҳ Ўзбекистонда ҳам инсон эрки ва озодлиги қадрланадиган жамият кўришни истовчиларга шундай мужда йўллади. Kуни кеча Ўзбекистон мухолифати лидерларидан бири Муҳаммад Солиҳ Озодлик радиосининг Прагадаги бош қароргоҳида меҳмон бўлди. Озодликнинг инглиз¸…

1999 йил 16 февралида Тошкент марказини титратган портлашлардан 10 йил ўтиб ҳам жамоатчиликнинг бу воқеалар ҳақда билмаганлари билганларидан кўпроқлигича қолмоқда.

Дунëдаги 187 давлат аъзо бўлган энг йирик полиция уюшмаси — Интерпол Марказий Осиë¸ хусусан Ўзбекистондаги фаолиятини кенгайтиришга киришди. Мустақил кузатувчилар ва ўтмиш тажрибаси¸ бунинг яхшилик аломати эканини савол остига олмоқда.

Биринчи сони билан таниша бошлаганингиз «20 йил» деб номланган янги дастур миллат тарихидаги умидбахш бир давр – 20 асрнинг 80-йиллари охири ҳамда 90-йиллари бошида кечган ва кўп жиҳатдан унинг бугунги кунини белгилаб берган тарихий воқеалар…

Бундан 20 йил олдин — 1989 йилнинг 21 октябрида Ўзбекистон совет социалистик республикаси Олий Совети ўзбек тилига давлат тили мақоми бериш ҳақидаги қонун қабул қилди. Бу ўша йили қабул қилинган 3561- қонун эди. Бу қонун…

Европа иттифоқи Ташқи ишлар вазирлари Люксембургда Ўзбекистонга нисбатан санкцияларни бекор қилишга келишиб олган айни пайтда¸ бир гуруҳ ўзбек мухолифатчилари бундай сиëсатга норозилик билдирдилар.

Бундан 20 йил аввал Эркин Воҳидовнинг машҳур «Ўзбегим» шеъридаги машҳур сатрларга жавобан «бошдаги дўппи билан фахрланишнинг ўрнига¸ дўппини бошдан олиб ерга қўйиб¸ миллат сифатида “мен кимман” деб ўйланиш фурсати келди дея хитоб қилган эди бошқа…

Кечаётган йилнинг баҳорида, 60 ëшни қаршилаëтган Ўзбек мухолифати вакили¸ шоир Муҳаммад Солиҳ Прагада очилган тоталитаризм жаллодлари кўргазмасига борди.Чорак аср бурун одамларнинг ўй фикрлари¸ қадам олишлари устидан қатттиқ назорат ўрнатган собиқ Чехословакия махфий хизмати ходимларининг портретлари…

60 ёшини нишонлаётган шоир Муҳаммад Cолиҳни сиёсатчи Муҳаммад Солиҳдан ажратиб бўлмайди. Зеро, сиёсати шеъриятидан келиб чиққандир. Поэзиясида эса, сиёсий қарашлари акс этиб туради. Шундай бўлса-да, юбилярнинг сиёсий йўлини алоҳида ўрганиб кўришга уриниб кўрдик.

Таниқли шоир, “Эрк” партияси лидери Муҳаммад Солиҳнинг таваллуд айёми муносабати билан таниқли сиёсатчилар ва унинг ёр-биродарлари Озодликка интервю бердилар.

Шоир Муҳаммад Солиҳ 60 га кирди. Озодлик ва эрк учун курашнинг узиқ йиллари ортда қолди. У ўз халқини қулликдан озод қилиш йўлидаги курашга биринчилардан бўлиб кирган эди. Давр ва замоннинг ҳасратли онлари, халқнинг изтироблари ҳали…

Бундан 11 йил бурун 1999 йилнинг 16 февралида Тошкентнинг беш жойида 45 дақиқа ичида портлашлар юз берди. Мустақил Ўзбекистон тарихида илк бор рўй берган бу портлашлар мамлакатда тинимсиз давом этаëтган репрессияларга доялик қилди.

Ўзбек мухолифати лидерларидан бири Муҳаммад Солиҳ ҳақида ҳозирланган бир ярим соатлик ҳужжатли филм эфирга узатила бошлаганидан 10 дақиқа ўтар-ўтмас¸ сунъий йўлдош воситасида тарқаладиган К + кўрсатуви эфирдан ғойиб бўлди. Муҳаммад Солиҳ ҳақидаги К + телеканалидаги…

Бундан 20 йил олдин 1990 йилнинг 30 апрелида Ўзбекистон тарихида илк мухолиф сиëсий партия тузилди. Тошкент марказидаги «Билимлар уйи»да Ўзбекистон Эрк демократик партиясининг таъсис қурултойи бўлиб ўтди.

Қирғизистонда кейинги беш йил ичида иккита президент бедодлигига нуқта қўйган икки инқилоб¸ мамлакат муваққат ҳукуматини балонинг илдизи бошқарув шаклида¸ деган асосда президентлик тизимига барҳам бериш фикрига олиб келди.

«Қурултой» иштирокчилари бу саволга бакиевчилар¸ деган жавобни берган бўлса-да¸ улар -қирғиз ўртасида миллий низо чиқишидан манфаатдор кучлар кўплигини ҳам таъкидладилар ва ҳозирги вазиятда кўп нарса Қозоғистон ва Ўзбекистонга боғлиқ¸ деган фикрни илгари сурдилар.