МОСЁ ТЕСТ БИЛАН КАРАНТИНДАГИ СУҲБАТ Бир ўлимчил вирус баҳонасида бошланган тотал КАРАНТИН даврининг манфий жиҳатлари каби мусбат тарафлари ҳам борлигини кун сайин кўпроқ кашф этмакдаман.Тасаввур қилинг, бу ғалати босқичда китоб ўқиш ва ҳатто бадиий…
РАМЗЛАРНИНГ ФОЙДАСИ Маъно касб этажак бу узун кеча «Ёрнинг сочи каби узундир» десанг Касб этгани каби шу қора чечак «Қалбимда беш бурчак ҳузундир» десанг. Йиғла эй юрагим, касб этсин маъно Умр бўйи сенга жилмайган сароб,…
АКС ҚАҲРАМОН Қилич ясамоқчун темирни урар Унинг нақ қалбига, том иссиғида, Сўнгра тўғри йўлдан юргандай юрар Ўзи ясаган шу қилич тиғида. Ҳаёти «майли» дер у нима деса, Истаган ерида бўлар намоён, Орқа пландаги ўлими эса…
Жасоратни телбалик деб биладиган халқ қўрқоқликни фазилат ҳисоблайди. * * * Народ, который считает смелость сумасшествием, трусость сочтёт добродетелью. Муҳаммад Солиҳ
НИЯТ ВА АМАЛ Яхши НИЯТнинг АМАЛдан устунлиги тушунчаси фикримча шу мантиққа асосланади: пайдо булган НИЯТ ҳам худди она раҳмидан чиққан бувак каби тоза ва шаффофдир. Унинг фитрати — ҳар янги туғилган чақолоқ фитрати каби —…
БЕШИНЧИ ОЛАМ Дунёда бирорта гўзал чеҳра йўқ Бир теран Фикрнинг сиймоси каби — Ҳеч бир атиргулнинг иси тенг келмас Бир яхши Ниятнинг хуш бўйларига! 2020 Муҳаммад Солиҳ * * * BEŞİNCİ ALEM Dunyada bir tane…
ЎТКИНЧИ ДУНЁ Ўткинчи дунё. Бу ташбиҳ дунёдан ўтмак истамаётган одамнинг Уйдирмасидир балки. Балки инсон эмас, Балки дунё ўтаётгандир Кўзлари олдидан инсониятнинг? Диққат билан қараб турсам, Қараб турсам дунёга… Ўтаяпмиз бир-биримиздан! 2020 Муҳаммад Солиҳ
ТУШДАН СЎНГРА Тушда отдан тушиб,бехосдан Ўнгда йиқиласан пойига тонгнинг!… Ҳофизангда тушлар эрир оҳиста Эмулсияси тушган негатив янглиғ… Ётасан, бир маҳзун оҳангдай ёки Нури тугаётган рангга чанқоқ кўз, Ё да ҳамма кутган, аммо гуёки Вақтида айтилмаган…
НЕ ТУР ЭРК СЕВГИСИ БУ Не тур қалбсан, не тур бир борлик, Ҳолингдан оғринмайсан — Сиқмаса агар торлик Кенгликни соғинмайсан? Не тур эрк севгиси бу Унга ҳеч интилмайсан, Маҳбуснинг ҳужраси каби Ҳар кун бир тинтилмасанг?!…
ТОШБЎРОН Ҳужм этар иштонин бошига кийиб Шармсиз шаллақилар лашкари — Ҳужм этарлар сенга! Меҳрдан ийиб, Ҳолингни томоша қилар ёш-қари! На бир ақрабодан, на-да дўстингдан Нажот бор шу онда — қурир илигинг! Чўян тран мисол тўхтар…
ҲАҚИҚИЙ МУСЛИМОН Аллоҳ деди:» Эртанги ризқингни бугун истама.Мен сендан эртангги номозингни бугун истамаяпманку». Ҳақиқий муслимон эртангги ризқини бугун истамайди, чунки ҳақиқий муслимон эртага яшайдими йўқми, билмайди. Ҳақиқий муслимон умуман ризқ истамайди, чунки ҳақиқий муслимон қул…
Яқинда Боку шаҳрида Қозоғистоннинг собиқ президенти, Турктилли давлатлар фаҳрийларининг фаҳрий раиси Нурсултон Назарбоев бир таклифини тилга келтирди. Унинг бу таклифи Турк дунёси жамоатчилигида катта акс садо бериши керак эди. Мен нафасимни ютиб кутдим. Бекладим. Аммо…
Ёзиш бир тил воқеасидир. Умримнинг иккинчи ярми ўзбек тили муҳитидан йироқда кечди.Натижада тил ва ёзув ўртасидаги гармония сезиларли даражада лат еди. Бу тажриба мен учун янгилик эмасди. Узоқ 70-йилларда Совет армиясидан қайтиб, бирданига рус тили…
ХОРАЗМИМ, ХОРАЗМЖИГИМ Етишармикианман сен-ла вуслатга Эй,менинг заволли юртим! Сени нуқта қилиб кўрсатгана Дунё харитасин бугун йирттим! 18.10.2019
ТАНБИҲ Эй, Нафс,пайт келди, сен ҳам бир уял Жунбушга келмактан, қаҳ-қаҳ отмоқдан, Халқ олдига чикиб,безаниб ял-ял Шеърлар ўқимоқдан муҳаббат ҳақда! Гарчанд мендан бошқа,»ҳей,тўхта» демас, Азалдан бузуқдур сенда мафкура Ичингда кўпирган туғёнга эмас, Ҳаракат эт шу…
Юртимда адолат бўлмаса боқий Роббим,мен қулингга ҳузур буюрма, Зулм давом этаркан юртимда токи Мазлум мақомидан мени айирма! Тилим бийрон этма яратган Эгам Ҳақиқатни мумкин бўлмаса айтиш! Токи халким оёқ остида экан, Менга ҳаром бўлсин ватанга…
МИЛЛАТИМГА Миллатим, кўзингни очишинг учун Тайёрдир кўзини юмишга ўғлинг — Кетса, кетмаяжак тижорат учун Қайтса, факат ғозий бўлиб қайтажак! Бугун қулликка тайёрлангандай Эркаклар тайёрланажак ўлимга Навбатга туражаклар шаҳидлик учун Бугун нонга навбат тургани каби! Хатларини…
СЎНГГИ ШЕЪР Унга тор айлади шинам ер тагин, Уялтирди худди бузуқ тасаттур Аллоҳга йўналган сўнгги шеърдаги Таҳрир этилмаган иккита сатр!… Муҳаммад Солиҳ 2019
(4-6 сентябрда Нурсултон шаҳрида ўтадиган Осиё ёзувчилари Форумида ўқиладиган нутқ матни) Ҳа, менинг узоқ йиллар аввал ёзган бир шеърим бор эди. Унда Шарқнинг шоири гул бутоғига боғлаб кўйилган девга қиёсланарди. Бу Шарқ классик шеъриятининг аксилижтимоий…
МЕРОС Ҳаётга уйғотмас менда эҳтирос «Етмиш ёш муборак!» деган ибора. Боқдим, мендан менга қолётган мерос Шу онда шулардан иборат: Бу — на Кавсар суви, на сулув ҳури На Адн жаннати, на-да ул Фирдавс, Буларнинг барини…
ФАЛСАФА Энди, етмиш ёшнинг бўсағасида Борлиқ фалсафаси мен учун оддий: Фақат модда моддий эмас дунёда Иймон ҳам моддийдир, Тавба ҳам моддий! 2019 Муҳаммад Солиҳ * * * FELSEFE Artık, yetmiş yaşın tam eşiğinde Varlık felsefesi…
ТЕЛБА Яна сабр қилинг сабрингиз тўлса Ва ўйлаб гапиринг,телба бу одам — Бир доҳийда қанча даҳолик бўлса, Шунча телбалик бор бу телбада ҳам! Телба кўринмоқдан халқ-халойиққа Қўрқмаяжак қадар телба, сарсари! У телба — юради душманга…
1989 — 2019 Бири келиб, менга 30 йил аввал «30 йил кейин ҳам Ўзбекистонга Баракат келмайди», деса бемаҳал Ишонар эдимми бундай инсонга? «Яна-да забунроқ, яна-да бош хам Яна-да оғирроқ бўлади» деса, «Фақат ўғил эмас, набиралар…
ХОРИЖДАГИ МУХОЛИФАТНИ ЮРТГА ҚАЙТАРМАСЛИК УЧУН ҚИЛИНАЁТГАН АМАЛИЁТЛАР Мухолифат ичида ва ўзини инсон ҳуқуқчилари деб атаган гуруҳлар ичида Ўзбекистон Давлат Хавфсизлик Хизматининг одамлари борлигини биламиз. Бу кимсалардан биттаси ҳаёсизлиги, жоҳиллиги ва шаллақилиги билан танилган Мўтабар…
Муҳаммад Солиҳ ҚАЙТИШ Сургун йилларининг қаҳратонида Долда қолиб кетган нокдай буришдим Ва шу ожиз ҳолимнинг ҳар бир онида Гўё Ҳақсизликка қарши урушдим! Ниҳоят, ҳақсизлик битди дафъатан Ёки бизга шундай туюлди! Гўё эшикларни очди ул Ватан,…
Меҳмет Қончи (Mehmet Kancı) “Gerçek Hayat” ҳафталик журнали. «Йўлнома»… Муҳаммад Солиҳнинг ўзи таърифлашича, Совет иттифоқи парчаланаётган бир пайтда ҳам онаватани Ўзбекистоннинг мустақиллигини хаёл қилаолмаган ёмон сиёсатчиларга қарши, жуда ҳам севдиги шоирлиги, шеърларини тарк этиб,бошлаган сиёсат…
ҲИЖОБ ҲАҚИДА Синглимнинг ҳижоби ботмоқда разилнинг кўзига Туфук ҳайф туфласам унинг юзига! Маданий бўлиш эса агар очмоқ баданни Ҳайвонлар инсонлардан кўпроқ маданий! Мaҳмaт Оқиф Эрсўй М.Солиҳ ўзбекчалиштирди * * * …Bacımın örtüsü batmakta rezilin gözüne……
(Суратда: Ойдин Солиҳ 2012 йил халқаро конференцияда) ОЙДИН СОЛИҲНИНГ ЙЎЛИ (Муҳаммад Солиҳнинг “Ойдин Солиҳ мактаби” конференциясида сўзлаган нутқининг матни) 70 йилларда Совет Иттифоқида бир декаданс (чўкиш) даври бошланди. Бу чўкиш фақат сиёсий, ижтимоий ва маданий…
Туркия пойтаҳти Анқарада жойлашган “Omca Yayınları” нашрётида Муҳаммад Солиҳнинг икки китоби туркчада чоп этилди: “Yolname” (“Йўлнома”, хотиралар) ва “Kılıçlar Uyuduğunda” (“Қиличлар уйқуга кетса”, шеърлар) Китоблар Ўзбек Туркчасидан, Туркия Туркчасига таржима қилинган. «Қиличлар уйқуга кетса” шеърлар…
ДАҲШАТЛИ ТУШ Аллоҳ пойидаман тушимда Ҳали бошланмасдан Маҳшар қайғуси Мени жудо қилди ақлу ҳушимдан Қўрқув эмас, даҳшатли уят туйғуси! Атрофга ёйилар «читир-читир» сас Ёнар вужудимнинг ичи ва таши! Мени ёқаётган дузахнинг эмас, Аллоҳ қаршисида Уят…
ОДДИЙ ТУР Биз шундай ғалати турдан одаммиз Кўкарамиз ҳеч ким экмаган жойда, Ҳамма кулаётган чоғда биз — ғаммиз, Биз куллий зарарда кўрамиз фойда! Халқ зулм пойида тилини ютиб, Индамай турганда бизлар индаймиз! Озод бўлса, ҳайқирса,…
СУРГУН ИЧИНДА СУРГУН Сургун ичинда сургун сен ҳам бир яшаб кўргин ҳолимни яшаб куриб, сўнгра мендан ҳол сўргин! Ватан эмас бу очун Бу ер Нафс овидир Аллоҳнинг Одам учун Яратган синовидир Бас, нечун сиз мен…
ҲАЁТ Ниҳоятда оғир, жуда ҳам кийин, Ҳар онни яшамоқ сўнгги он каби Ва ўзини ҳис этмоқ доим Номозга кечикётган бир инсон каби! 2019 Муҳаммад Солиҳ * * * HAYAT Fevkalade ağır, fevkalade zor Her anı…
МУХОЛИФАТ НИМА ДЕГАНИ Турк газетасидан бир мухбир савол беради: «Агар сизга Ўзбекистонга қайтишга изн беришса ва ҳукуматга қарши мухолифат қилишга ҳам ижозат беришса, сиз Ўзбекистонга қайтармидингиз? Мухолифат ҳаракатини давом эттирармидингиз? — Йўқ. — Тушунмадим. —…
НИЯТ Аллоҳдан ўзгага эмассан муҳтож Сен эмас, нафсингдир қийналаётган — Ният агар бўлса эди тахту тож Албат эришардинг бундай ҳаётга! Аммо ҳою-ҳавас чеккада қолиб, Сенга ният бўлди бошка нарсалар; Шафкатсиз кўринган тақдирдан нолиб, Итдай ғингшимаслик,…
ХАБАР КЕЛСА… «Дарвиш, сургун битди,ниҳоят Севин, сени кечирди ватан! Паспортни ол, йўлга чиқ!», дея Хабар келса эди дафъатан, Мен аминман, «йилт» этмас эди Кипригингда севинчнинг ёши, Титрамасди, «қилт» этмас эди Қуриб қолган соғинч оғочи!… 2019…
СЕНИНГ ХАЁЛИНГ Сен кетдинг абадиян бу ердан, аммо солланган инсон тушиб кетгандан сўнг ҳам солланишда давом этаётган бир арғамчи каби солланади сен ҳақдаги хаёлим 2019 Муҳаммад Солиҳ * * * SENİN HAYALİN Sen gittin buradan…
ТАҚВИМ Англамок истадим ақлим борида Мен ким эдим ва энди кимман Ва кўрдим: вақтнинг муз деворида Япроқлари юлинмиш бир тақвимман. 2019 Муҳаммад Солиҳ * * * TAKVİM Anlamak istedim aklım varında Ben kim idim ve…
ОДИЛ ЗОТ Қадарингни белгилади аввалдан Аллоҳ, Гуноҳингни эмас, билгин эй, гумроҳ! Сенга Ўзи гуноҳ қилдириб, наҳот Жазо берар эди Одил бўлган Зот?! 2018 Муҳаммад Солиҳ * * * ADİL ZAT Kaderini belirledi evvelden Allah, Senin…
ДИДАКТИКA Мадҳ этма одамни қараб кўзига Йўқлигида, майли, мадҳ этгил минг бор! Аммо айблар экан, айбла юзига, Йўқлигида эса айблама зинҳор! 2018 Муҳаммад Солиҳ